Neuroestetyka w sztuce || Badania i rozwój

Sztuka i postrzeganie świata

Za twórcę samego pojęcia, jak i całej indyscyplinarnej konstrukcji pod hasłem: neuroestetyka, uznawany jest Semir Zaki. Ten brytyjski neurobiolog skupia swoje badania wokół zagadnień widzenia. W naukowe ramy ujmuje on w swoich pracach i wykładach takie kognitywne (poznawcze) procesy, jak odczucie piękna, brzydoty, zdenerwowania, rozluźnienia. Kluczowym polem badawczym dla tej gałęzi nauki jest pytanie: co sprawia, że dany obraz olejny jest dla widza ciekawy i dlaczego? Sprowadza nas to w naturalny sposób do zagadnień biologiczno-chemicznych, czyli aktywności kory mózgowej człowieka wobec ekspozycji na sztukę piękną. Z "obozu" humanistycznego w tej kwestii padają głównie pytania o wartość owej sztuki względem komfortu, rozwoju a nawet przertwania ludzkości. Spektrum jest zatem doprawdy szerokie, wielu powie o neuroestetyce, że to przysłowiowa "czysta abstrakcja". A malarstwo jakiego nurtu wykorzystywane jest do badań przekrojowych w sztuce nowoczesnej? Otóż to.

Czy wiecie, co jest najbardziej zawiłym elementem ludzkiej natury? To skomplikowana konstrukcja samego tego wyrażenia. Mamy skłonność do przesady w rzeczach prostych, jednocześnie upraszczając ważkie problemy. W przysłowiowym "oku patrzącego" jest wszystko co można ocenić na tej planecie

 

Obcowanie z twórczością artystyczną, wraz ze wszystkimi skutkami i efektami, wprowadziło do użytku wyrażenie "umysł estetyczny". Badania nad usystematyzowaniem dyscypliny neuroestetyki zmierzają do wytłumaczenia, co w naszej psychice i biologii odpowiada za "doświadczenie" e.g. arii operowej, a co współczesnego obrazu olejnego; w jaki sposób mózg przetwarza i analizuje impresjonizm, a jak hiperrealizm. Rozbudowane międzynarodowe studia dwudziesto- oraz dwudziestopierwszowieczne powiększają wiedzę globalną o zagadnienia niezwykle drobiazgowe i zdumiewające. Obecnie naukowcy (w tym polscy) są bowiem w stanie opisać reakcję neurologiczną poszczególnych struktur kory mózgowej na krajobraz na obrazie olejnym, portret czy martwą naturę. Konkretne tzw. zakręty kory mózgowia zostają pobudzone przez dany typ sztuki nowoczesnej również w aspekcie oceny jego piękna lub brzydoty. Co ciekawe, neuroestetyka w sztuce powiązała aktywność ośrodków motorycznych z oglądanym dziełem - zwięźle sprawę ujmując, widz oceniający współczesny obraz na ścianie jako brzydki, może się skrzywić lub spiąć ramiona. Te fascynujące zależności tworzą nowy wymiar estetycznych przeżyć gości galerii sztuki współczesnej czy inwestorów na aukcjach dzieł sztuki. W warstwie twórczej to zamiarem artysty jest wywołanie danego wrażenia na widzu takimi środkami, by przekaz był kompletny. Czy zatem rozwój neuroestetyki służy twórcom w podobnej skali, co naukowcom?

Sztuka nowoczesna i neurologia

W niektórych wysoce skomplikowanych opracowaniach naukowych z ostatnich lat, pojawia się wręcz twierdzenie, że artysta jest artystą "skutecznym", gdy podświadomie używa aktywności własnej kory mózgowej do swej pracy. Pozytywne wartościowanie dzieła sztuki nowoczesnej jest - być może - immanentnie związane z pokładami neuronów które "zawczasu wiedzą", jak zareagować. Z tego co dotychczas wiemy, neuroestetyka daje pole do zrozumienia swego rodzaju sprzężenia zwrotnego między artystą (nadawcą treści), a obserwatorem obrazu olejnego (odbiorcą treści). Interdyscyplinarność opisanych wysiłków badawczych pozwala również tworzyć programy terapeutyczne oparte o sztukę! Malarstwo nowoczesne, taniec, muzyka, literatura etc., mogą się w XXI wieku okazać równie skutecznymi narzędziami w terapii chorób cywilizacyjnych jak psychoterapia. Z pewnością mniej inwazyjnymi od farmakologii czy zmian w jakości życia ludzi wymagających olbrzymich nakładów pieniężnych. Neuroestetyka jest dziś nazywana "supermocą ewolucyjną", nie tylko zaś probieżem udanej inwestycji w dzieła sztuki, czy osądzeniem iż coś jest ładne...Czy potrzebny jest solidniejszy dowód na to, że malarstwo współczesne, rzeźba nowoczesna czy fotografia fine art nas rozwijają, jako ludzkość? Dziedzina stale przynosi zdumiewające wnioski naukowe, a eksperci je formuujący są przekonani, iż nawet z całą znaną mocą przerobową ludzkiego mózgu, nadal dziś nie znamy pełni dynamiki przeżyć estetycznych. Neuroestetycznych.

GALERIA FOKSAL 17 POLECA RÓWNIEŻ ARTYKUŁ:

Kopiowanie oraz rozpowszechnianie treści umieszczonych na portalu internetowym "Galeria Sztuki Współczesnej Foksal 17" na domenie foksal17.pl, jest zabronione bez zgody Artcorp Sp. z o.o. © 2020. [Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.]